Tuesday 2 December 2014

ഭഗവദ്ഗീത ജയന്തി - മഹാഭാരതവും ഭഗവദ്ഗീതയും

ഭഗവദ്ഗീത ജയന്തി - മഹാഭാരതവും ഭഗവദ്ഗീതയും
മഹാഭാരതവും വ്യാസനും.
സനാതന പ്രമാണങ്ങളിൽ നിന്നു കരുപ്പിടിപ്പിചെടുത്ത ഒരു ജീവിത ശാസ്ത്രത്തെ ആസ്പദമാക്കി പൂർവ നിർണീതമായ ചട്ടക്കൂടിന്മേൽ, ത്രികാലജ്ഞാനത്തിന്റെ ദിവ്യാനുഭൂതി ശീലമായിത്തീർന്നൊരു മഹാദാർശനികൻ കെട്ടിപ്പടുത്തുയർത്തിയിരിക്കുന്ന ഇതിഹാസകാവ്യമാണ് മഹാഭാരതം. വ്യാസൻ ആജന്മ തപസ്വിയാണ്, വേദങ്ങളെ ക്രോഡീകരിച്ച ബ്രഹ്മജ്ഞനാണ്, എല്ലാ ഉപനിഷദ് തത്വങ്ങളെയും ഇണക്കി അടുക്കി ഒതുക്കി വിശ്വ മഹാ ദർശനമായ ഭഗവദ് ഗീതയ്ക്കു രൂപം കൊടുത്ത വരേണ്യ ദാർശനികനാണ്, സുഖ ദുഖാദികളായ സർവ്വ ദ്വാന്ദ്വങ്ങളെയും മറികടന്ന വരിഷ്ഠയോഗിയാണ്, കലാകാരന്മാരായ കലാകാരന്മാരെല്ലാം ചെന്ന് അവിടത്തെ കലാസിദ്ധികളുടെ മാഹാത്മ്യമോർത്ത് നിറകണ്ണുകളോടെ ത്രുച്ചേവടികളിൽ പ്രണമിച്ചു കലാവിദ്യയുടെ അക്ഷരമാല പഠിക്കേണ്ടുന്ന അപ്രതിമനായ കലാകാരൻ. 
മഹാഭാരതം ഒരു ദാർശനിക ഇതിഹാസം ആയിരിക്കുന്നതോടൊപ്പം പ്രായോഗിക രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ ഇതിഹാസവുമാണ്. അത് രാഷ്ട്ര നേതാക്കളുടെയും ഭരണ കർത്താക്കളുടെയും മഹാകഥയാണ് . രാഷ്ട്രീയമായ പ്രശ്നങ്ങളുടെ ആശാവഹമായ പരിഹാരങ്ങൾക്ക് ഇന്നും അവലംബിക്കാവുന്ന സംശോധനീയമായ ഗ്രന്ഥമാണത്. 
ഇന്നത്തെ നമ്മുടെ രാഷ്ട്രീയത്തിൽ സ്വന്തം കൈപ്പിടിയിൽ നിന്ന് അധികാരം വഴുതി പോകാതിരിക്കാൻ പരസ്പരം കൊലവിളി നടത്തുന്ന ഭരണ നേതാക്കന്മാർക്കിടയിൽ ദുര്യോധനനും ദുശ്ശാസ്സനനുമല്ലാതെ , ഒരു ധർമപുത്രരില്ലെന്നതാണ് ചരിത്രത്തിന്റെ വന്ധ്യത. വിചാരത്തെയും കർമത്തെയും നിയന്ത്രിക്കുന്ന രണ്ടു മുഖ്യമായ പ്രവണതകളാണ് സത്വ ഗുണവും തമോഗുണവും. സത്വ ഗുണത്തിന്റെ പ്രകടീഭാവമാണ് പ്രകാശം അഥവാ ജ്ഞാനം . പ്രകാശിക്കുന്നത് കൊണ്ട് ദേവൻ . അപ്രകാശത അന്തകാരം അറിവില്ലായ്മ ഇതൊക്കെയാണ് തമസ്സ് അതിന്റെ ബിംബമാണ് ദുര്യോധനൻ .
ഭഗവദ് ഗീതയിലെ യജ്ഞം എന്തിനെകുറിക്കുന്നു?. അന്നത്തിൽനിന്നു ജീവികളും , മഴയിൽ നിന്നും അന്നവും ഉണ്ടാകുന്നു. മഴയ്ക്ക് കാരണം യജ്ഞമാണ്. യജ്ഞത്തിനു കാരണം കര്മവും. കര്മം പ്രകൃതിയ്ൽ നിന്നും പ്രകൃതി ബ്രഹ്മത്തിൽനിന്നും. അതുകൊണ്ട് എങ്ങും വ്യാപിച്ചു സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ബ്രഹ്മം കർമ്മത്തിൽ പ്രതിഷ്ടിതമാണ്. ചാക്രികമായ ഈ ധര്മ വ്യവസ്ഥയെ അനുസരിച്ച് ജീവിക്കണം. നിരുപാധികമായ മോചനം പൂര്ണമായ മുക്തി ഇതാണ് വ്യാസന്റെ യജ്ഞ ദര്ശനം. അല്ലാതെ , ഉപഭോഗക്ഷമമായ ദ്രവ്യങ്ങൾ ഹോമിക്കുന്നതല്ല. യജ്ഞത്തെ സ്വർഗകാമന്മാരുടെ ഹോമാപ്പന്തലുകളുടെ സ്വാർത്ഥതാ പരിധിയില്നിന്നു നിഷ്കാമന്മാരായ ലോക പ്രേമികൾ ചെയ്യുന്ന ത്യാഗ കർമങ്ങളുടെ ബ്രഹ്മാണ്ഡ വിശാലതയിലേക്ക്‌ പരിവര്തിചിരിക്കുകയാണ് വ്യാസൻ. ലോക ദാര്ശനിക ചരിത്രത്തിലെ തന്നെ വിപ്ലവകരമായ കരമ ദർശനമാണ്. ലോകത്തെ സർവ ജീവി സാഹോദര്യത്തിന്റെ ഏകാത്മ ദർശനത്തിലേക്ക് നയിച്ച്‌ ശാന്തിയും സമാധാനവും പ്രധാനം ചെയ്യാൻ, ചിന്താപരമായ യുക്തിദക്ഷതയുള്ള ഒരേയൊരു തത്വ സംഹിതയാണു് മഹാഭാരതത്തിലെ യജ്ഞ ദര്ശനം.
സനാതന ധർമത്തിന്റെ പ്രതിഷ്ഠ ശൂദ്രനിൽ - മഹാഭാരതത്തിൽ സത്യ ധർമങ്ങളിൽ നിന്ന് അണുവിട ചലിക്കാതെ ജീവിതായോധനം സാധിക്കുന്ന ഒരു ശൂദ്രനെ വ്യാസൻ ഉയർത്തിക്കാണിക്കുന്നുണ്ട് ...വിദുരർ , സത്യ മൂർതിയായി , ധർമാത്മാവായി , ജ്ഞാനശീലൻ എന്നാണ് അർഥം . ജ്ഞാനം ശീലമായിട്ടുള്ളവൻ. , അറിഞ്ഞ ധർമത്തെ വഴിപോലെ അനുഷ്ടിക്കുന്നവൻ.
കൌശിക ബ്രാഹ്മണന് ധര്മോപദേശം ചെയ്യുന്ന ഇറച്ചി വെട്ടുകാരൻ, ജാജിലിബ്രാഹ്മണന് ഉപദേശം നല്കുന്ന തുലാധാരൻ എന്ന കച്ചവടക്കാരൻ, വിശ്വാമിത്രനുമായി ധര്മ ചർച്ചയിൽ ഏർപ്പെടുന്ന ചണ്ഡാലൻ.ചാതുർവർണ്യം എന്നാൽ ചതുർ വർണം. ചാതുർവർണ്യമെന്നത് മുഴു പ്രപഞ്ചമാണ്. അല്ലാതെ നാലായി വിഭജിച്ച സമൂഹമല്ല. ബ്രാഹ്മണൻ എന്ന പ്രതീകം കൊണ്ട് ജ്ഞാന രൂപമായ ആവിഷ്ക്കാരത്തെയും, ക്ഷത്രിയൻ നിർവഹണതത്ത്വവും, വൈശ്യൻ ആനന്ദ തത്ത്വവും , ശൂദ്രൻ ക്രിയാ തത്ത്വവുമാണ്. ഗുണം കൊണ്ട് ശൂദ്രൻ ബ്രാഹ്മണനും ബ്രാഹ്മണൻ ശൂദ്രനും ആകുമായിരുന്നു. അതായത് സത്ത്വം വളർത്തി ശൂദ്രൻ ബ്രാഹ്മണനാകാനും സത്ത്വക്ഷയത്താൽ ബ്രാഹ്മണൻ ശൂദ്രനുമാകുമായിരുന്നു. ഇന്ന് നടക്കുന്നത് ശുദ്ധ വൈകൃതം ! ഈ വ്യവസ്ഥിതിയെ തകർത്ത് മുന്നേറണം.
സനതനധർമം + ചരിത്രം + കഥ = ഇതിഹാസം
ധർമാർത്ഥകാമമോക്ഷങ്ങളുടെ പ്രയോഗതത്വങ്ങൾ ചരിത്രവും കഥയുമാക്കി അവതരിപ്പിക്കുന്നതാണ് ഇതിഹാസം. സനാതനധർമം ശാശ്വത സത്യങ്ങളാണ്. കാലത്തിനും ദേശത്തിനും നിമിത്തത്തിനും വ്യക്തിക്കും അതീതമായി നിലകൊള്ളുന്നത്. ഉദാ :- മനുഷ്യൻ അഹിംസ പാലിക്കണം എന്ന ഉപദേശം എല്ലാ കാലത്തേക്കും ഉള്ളതാണ് , എല്ലാ ദേശത്തിനും വേണ്ടിയുള്ളതാണ് , ഏതു കാരണത്താലും നിമിത്തത്താലും പാലിക്കപെടെണ്ടതാണ്, എല്ലാ വ്യക്ത്തികളെയും ഉദ്ദേശിച്ചുള്ളതാണ് , മനുഷ്യന്റെ ഭൌതിക വിജ്ഞാനത്തിന് അതീതമായി നില്ക്കുന്നതുമാണ്.
ജീവികളിൽ മനുഷ്യന് മാത്രമാണ് വിവേകം . അതുകൊണ്ട് ഈ തത്വം പാലിക്കാനുള്ള ധാർമിക ഉത്തരവാദിത്വം അവനുതന്നെ. തത്വം പ്രയോഗത്തിൽ വരുത്തുന്നതാണ് ധർമം. മനുഷ്യൻ മനുഷ്യരോടും മൃഗങ്ങളോടും സസ്യങ്ങളോടും എല്ലാം എങ്ങനെ പെരുമാറണമെന്ന്, മേൽ പറഞ്ഞ തത്വത്തെ ആസ്പദമാക്കി , സർവകാല പ്രസക്തമായി ഉപദേശിക്കുന്നതാണ് ഇതിഹാസം . ചരിത്ര സംഭവങ്ങളും കൽപിത സംഭവങ്ങളും കലാപരമായി സമന്വയിച്ച് താത്വാനുകൂലികളും തത്വവിരുദ്ധരുമായ കഥാപാത്രങ്ങളെ സൃഷ്ടിച്ച്, ആഖ്യാനോപാഖ്യാനങ്ങളോടുകൂടി ഒരു ദാർശനിക കഥ വിരചിക്കുമ്പോഴാണ് അത് ഇതിഹാസമാകുന്നത്. വേദമന്ത്രങ്ങളിൽ അടങ്ങിയിരിക്കുന്ന പ്രപഞ്ച ശാസ്ത്രതത്വത്തിന്റെ ഇതിഹാസ നിഷ്ഠമായ ഉപദേശം കൂടിയാണ് അത്. ഇത്തരം സർവപ്രപഞ്ച ശാശ്ത്ര തത്ത്വങ്ങളും ഉത്തമവും മഹത്വ പൂർണവും ആനന്ദകവുമായ ജീവിതത്തിന്റെ നിർവഹണത്തിന് വേണ്ടി അനുശാസിച്ചിരിക്കുന്ന ഇതിഹാസങ്ങളാണ് മഹാഭാരതവും രാമായണവും .
കുലധർമവും നിയമവും പാരമ്പര്യവുമനുശരിച്ച് ദുര്യോധനൻ രാജ്യത്തിന് അവകാശിയല്ല. അത് ദുര്യോധനനും ധൃതരാഷ്ട്രരും ഗാന്ധാരിയും സകലരും സമ്മതിക്കുന്നു. അവർ എല്ലാവരും അത് തുറന്നു പ്രകടിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. കുലധര്മാത്തെയും പാരമ്പര്യത്തെയും നിയമത്തെയും പാടെ നിരാകരിച്ചുകൊണ്ട് , ജനാഭിപ്രായത്തിന്റെ മാറിൽ ഒരു തൊഴിയും കൊടുത്തീട്ട്, സ്വന്തം ഇച്ഛ സാധിച്ചെടുക്കാൻ ദുര്യോധനൻ പ്രകടിപ്പിച്ച അധികാര നിർലജ്ജതയുടെ ബീഭത്സമായ രാക്ഷസാകാരമാണ് അരക്കില്ലം. അത് ആഗ്നേയവസ്തുക്കൾക്കൊണ്ട് നിർമ്മിച്ച യഥാർത്ഥഗൃഹംമാത്രമല്ല. അധികാര നിർലജ്ജതയുടെ കാവ്യബിംബമാണ്. അനർഹന്മാരുടെ അധികാരാസക്തിക്കെതിരെ നിതാന്തജാഗ്രത പുലർത്താൻ ജനങ്ങളെ അനുസ്മരിപ്പിക്കുന്ന നിത്യ തമോ ഗോപുരമായി അതിന്നും ലോക സംസ്ക്കാരത്തിൽ നിലനില്ക്കുന്നു. ശാന്തിയുടെയും സമാധാനത്തിന്റെയും സാരസ്വതക്ഷേത്രമാകേണ്ടിയുരുന്ന ആ ലോക ചരിത്രത്തെ ശത്രു നിഗ്രഹത്തിന്റെ ഒളിത്താവളവും, കൊടും ചതികളുടെ പ്രയോഗശാലയും, തുറന്ന യുദ്ധത്തിന്റെ കൊലക്കളവുമാക്കി മാറ്റിയ അധികാര രതിയുടെ അനശ്വരമായ പ്രതീകമാണ് അരക്കില്ലം. ചരിത്ര സംഭവങ്ങളുടെ മൂല്യം നിർണ്ണയിക്കാനുള്ള തുലാമാനമായി ഈ പ്രതീകത്തെ ഉപയോഗിക്കാവുന്നതാണ്.
ധർമ ബോധവും സംഹാരശക്തിയും പ്രജാരക്ഷണത്വരയും പുരാവൃതത്തിന്റെ കാവ്യബിംബങ്ങൾക്കൊണ്ട് ധ്വനിപ്പിക്കുന്ന സർഗ്ഗപ്രതിഭയുടെ കലാവിദ്യയാണ്. ധർമദേവൻ, വായു, ഇന്ദ്രൻ, അശ്വനിദേവകൾ എന്നിവരെ സ്തുതിക്കുന്ന ഋഗ്വേദമന്ത്രങ്ങളിൽ നിന്നാണ് പാണ്ഡവരുടെ വ്യക്തിത്വം സ്വഭാവം എന്നിവ രൂപപ്പെടുത്തിയീട്ടുള്ളത്. ധർമവും ശക്തിയും പരിപാലനവും മനുഷ്യജീവിതത്തെ താങ്ങി നിർത്തുന്ന സാമൂഹിക തത്വങ്ങളാണ് ഇവയുടെ മൂർത്തികളാണ് പാണ്ഡവർ.
ഗീതയുടെ 14 ആം അദ്ധ്യായത്തിലെ 19 ശ്ലോകങ്ങൾ ആസുരീസമ്പത്ത് വിശദീകരിക്കാൻ വിനിയോഗിചിരിക്കുകയാണ് ഭഗവാൻ ...................
ഇതേ അധ്യായത്തിൽ ഭൗതികവാദത്തിന്റെ നരകത്തീയിൽ വാർത്തെടുത്ത തിന്മകളെ സംബന്ധിച്ച് കൃഷ്ണൻ പ്രവചിച്ച ആശയസംഹിത കലികാലത്തിന്റെ നടുമുറ്റത്ത്, തൊഴിലാളിവർഗപ്രേമത്തിന്റെ മുഖമ്മൂടിയണിഞ്ഞു, പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടത് ലോകത്തിന്റെ ദാർശനിക ചരിത്രത്തിലെ അത്യപൂർവമായ സംഭവമായിരുന്നു. ഒരു ദർശനത്തിനും ഇപ്രകാരമൊരു സാക്ഷാത്ക്കാരം പില്ക്കാലത്ത് ലഭിക്കുകയുണ്ടായിട്ടില്ല. ഭൂത ഭാവികളുടെ യുക്തിയും യുക്ത്യതീതമായ ധ്യാനവും കൈകോർത്തുനിൽക്കുന്ന, ഗണിതശാസ്ത്രപരമായ കൃത്യതയുള്ള ആ പ്രവചനം കണ്ടറിഞാദരിക്കാൻ, വിദേശങ്ങളുടെ ആശയ വിഴുപ്പു ചുമക്കുന്ന ഭാരതത്തിലെ പുരോഗമനവാദികളുടെ അടിമമനസ്സിനു കഴിഞ്ഞില്ലെന്നത് നമ്മുടെ ചിന്താ ചരിത്രത്തിലെ മഹാ ദുരന്തമായി അവശേഷിക്കുന്നു .............
കൃഷ്ണനെ മാറ്റി നിർത്തിയാൽ മഹാഭാരതത്തിലെ ധീരൻ - ധർമപുത്രർ ................
പ്രവർത്തിയിൽ സത്യത്തെ പ്രതിഷ്ടിചിരിക്കുന്ന അദ്ദേഹത്തിൻറെ വ്രതം അഹിംസയാണ്. കർമം പ്രജാപരിപാലനമാണ് . യജ്ഞം സർവ ജീവികളുടേയും ക്ഷേമൈശ്വര്യങ്ങളാണ്, ധര്മാനുഷ്ടാനത്തിനു അദ്ദേഹം എന്തും ത്യജിക്കും. പ്രകൃത്യാ സന്യാസിയും യോഗിയും ആണ് അദ്ദേഹം. ഇതിനു അപാരമായ ധീരത വേണം . അത് ധര്മാപുത്രര്ക്ക് ഉണ്ടുതാനും. ഏതു രംഗത്ത് മഹത്വമാർജിക്കുന്ന ആളിലും സ്വയം സമര്പ്പണത്തിന്റെ ഒരാത്മബലി കാണാം. ഇത് അനായാസമായി ധര്മാപുത്രരിൽ കാണാം. ധർമപുത്രർ ഒഴികെയുള്ള പാണ്ഡവരും പാഞ്ചാലിയും മരണത്തിലേക്ക് പതിച്ചപ്പോഴും യോഗ നിഷ്ടയുടെ ധ്യാന ബിന്ദുവിൽ സമസ്ത പ്രാണങ്ങളും ബന്ധിച്ചു നിരത്തിക്കൊണ്ട് മരിച്ചു വീണ പത്നിയോടും സഹോദരന്മാരോടും ധാർമികമായ കൂർ ഉണ്ടായിരിക്കെ തന്നെ , തിരിഞ്ഞു നോക്കാതെയും വ്യാകുലപ്പെടാതെയും മരണത്തിലേക്ക് ചവിട്ടിക്കയറിയ ധർമപുത്രരാണ് യഥാർത്ഥ ധീരൻ.ഭൌതിക ജീവിത പ്രശ്നങ്ങളെ വെല്ലുകയും പ്രതിസന്തികളെ തരണം ചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്നവനല്ല ജീവിത ജേതാവ്. സർവ ഭീകരമായ മരണത്തിന്റെ മസ്തിഷ്കത്തിൽ കാലൂന്നി നിർഭീകനായി മരണത്തെ സ്വീകരിക്കുന്നവനാണ് ജീവിതത്തിലെ യഥാർത്ഥ വിജേതാവ്. സ്വചന്ദമൃത്യുത്വം വരമായി നേടിയ ഭീഷ്മർക്കു പോലും ദുർല്ലഭമായ അവസ്ഥയാണത്. ഉത്തരായനത്തിലെ ശുഭ മുഹൂർത്തത്തിൽ ദേഹം ത്യജിച്ച സത് ഗതി നേടാൻ കാത്ത്, അംബയുടെ പുനർജന്മത്തിലെ പ്രതികാരം തിന്ന് തുപ്പിയ നപുംസക ഭക്ഷണത്തിന്റെ ഉച്ചിഷ്ടമായി ശരശയ്യയിൽ കിടന്ന് , കൃഷ്ണ പ്രസാദ സിദ്ധിയാൽ , ധര്മാപുത്രര്ക്ക് ജ്ഞാന വിജ്ഞാനങ്ങൾ ഉപദേശിച്ചു കൊടുത്ത ഭീഷ്മർക്ക് ഈ അവസ്ഥ കൈവന്നില്ല. മരണത്തിലേക്ക് നേരിട്ട് കയറിചെല്ലുന്നതിൽ കാണുന്ന ധീരത മരണം കാത്തുകിടക്കുന്നതിലില്ല.
ഒരു പിടി മണ്ണിനും , ഒരു തരി സ്ഥാനത്തിനും , ഒരു നുള്ള് അധികാരത്തിനും, വേണ്ടി സർവ നന്മകളും സമസ്ത മൂല്യങ്ങളും ത്യജിക്കുന്ന മനുഷ്യ കീടങ്ങൾ ഒരു ശ്വാവിനുവേണ്ടി സ്വർഗം ത്യജിക്കാൻ സന്നദ്ധനായ ധര്മപുത്രരുടെ ത്യാഗമഹത്വമോർത്ത് അനേകായിരം തവണ ഞെട്ടണം.
ധര്മ്മത്തിന്റെ സമ്മതി പത്രവും ഔദ്യോഗിക മുദ്രയും കൊണ്ട് പവിത്രീകരിക്കാത്ത ഒരു പ്രവർത്തിയും താൻ ചെയ്യുകയില്ലെന്ന ധര്മ പുത്രരുടെ ദൃഡവ്രതം വെളിപ്പെടുത്താനാണ് ധര്മ ദേവ പുത്രൻ എന്നു സങ്കല്പ്പിചിരിക്കുന്നത്. ധർമപുത്രർ ചൂതുകളിക്ക് സമ്മതിച്ചില്ലെന്നു വക്കുക അതോടെ ദുര്യോധനന്റെ ഭാഗത്ത് നിന്നും ഉണ്ടാകുമായിരുന്ന പ്രശ്നങ്ങൾ അസ്തമിക്കുമായിരുന്നൊ ?. ഇല്ല അതുകൊണ്ടാണ് ചൂതുകളിയുടെ സ്വീകാര്യത ധർമമാകുന്നത്. ഒരു രാജാവിനെ മറ്റൊരു രാജാവ് ചൂതിനു വിളിക്കുന്നത് പ്രച്ഛന്ഹമായ പോർ വിളിയാണ്.
ഒരു മഹാരാഷ്ട്രം സർവ വീര പൌരുഷങ്ങളേയും ഹോമിച്ച് ധർമത്തെ വിജയിപ്പിചെടുക്കാൻ നടത്തുന്ന അന്ത്യമായ പോരാട്ടത്തിൽ , വ്യക്തിപരമായ യുദ്ധ മഹത്വം കൊണ്ട് , ആർക്കും നിഹനിക്കാൻ സാധിക്കാതെ , സർവ നാശം വർഷിച്ചുകൊണ്ട് അധർമത്തെ വിജയിപ്പിക്കാൻ യത്നിക്കുന്ന ദ്രോണരെ നിസ്തേജനാക്കി ആയുധം വപ്പിക്കാനുള്ള ഒരേയൊരു ഉപായം എന്ന നിലയിൽ ധർമപുത്രർ പറഞ്ഞ നുണ - ധാർമികമാണ്. ഒരു വ്യക്തിയെ നിഹനിച്ച് രാഷ്ട്രത്തെയും ധർമത്തെയും രക്ഷിക്കുകയായിരുന്നു ആ നുണയുടെ ലക്ഷ്യം. ഇതിന്റെ അർത്ഥം കാര്യലാഭത്തിന് വേണ്ടി തോന്നുമ്പോഴൊക്കെ നുണ പറയാമെന്നല്ല , ലോക രക്ഷക്ക് വേണ്ടി ജീവിതത്തിൽ ഒരേ ഒരിക്കൽ മാത്രം പറഞ്ഞ നുണ അതിനു നുണയെന്നല്ല പേര് - ധർമ സംരക്ഷണമെന്നാണ് 
അചഞ്ചലമായ ധർമനിഷ്ടയുടെ ആദിമ പ്രതീകമാണ് യമധർമൻ. ആരും അടി പതറി വീണുപോകാവുന്ന ലൈംഗിഗ കാമത്തെ അക്ഷോഭ്യമായി നിയന്ത്രിച്ച് , സ്ത്രീയുടെ വശ്യ മോഹനമായ സംഭോഗനാർത്ഥനകളെ ധീരമായി നിരാകരിച്ച ധര്മിഷ്ടനാണ് യമൻ , . ധര്മാധർമങ്ങളുടെ വിവേചനത്തിൽ പിഴവുപറ്റാത്ത ആ യമധർമന്റെ പുത്രനാണ് യുധിഷ്ടിരൻ. ധര്മാത്തിന്റെ പുത്രൻ എന്ന കല്പ്പനയുടെ ദര്ശനം ഇതാണ്.
മഹാഭാരതം ധാർമിക ജീവിതത്തിന്റെ അനുശാസനേതിഹാസമാണ് . ധർമ പുത്രർ മനുഷ്യർക്ക് പ്രായോഗികമായി അനുകരിക്കാവുന്ന ധർമ നായകനും കൃഷ്ണൻ പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ നായകനുമാണ്. ധർമപുത്രർ മനുഷ്യന്റെ പ്രാപ്യലക്ഷ്യവും ഭഗവാൻ ദുഷ്പ്രാപ്യലക്ഷ്യവും.
സാഹിത്യത്തിലും ശാസ്ത്രത്തിലും ദർശനത്തിലും രാഷ്ട്രീയത്തിലും സന്യാസത്തിലും ആത്മബലിയുടെ അവസാനത്തെ തുട്ടുവരെ മുടക്കുന്നവർക്കെ ചരിത്ര സിംഹാസനം നേടാനാവു .
മഹാഭാരതത്തിലെ സന്യാസി
ഒരാൾക്ക് തന്റെ ജീവിതത്തിൽ ഒരു പരാജയ ഭീതിയോ അല്ലെങ്കിൽ അയാൾ അനുഷ്ഠിക്കാൻ പോകുന്ന അല്ലെങ്കിൽ അയാളോട് അനുഷ്ഠിക്കണം എന്ന് അരുളിചെയ്തീട്ടുള്ള അല്ലെങ്കിൽ അയാൾ ഏതു പ്രവർത്തിയിൽ നിയുക്തനാണോ ആ പ്രവർത്തി വളരെ കഠിനമാണ് എന്ന് തോന്നുമ്പോൾ അതിൽനിന്നും നിവർത്തനായി ചെന്ന് ചേരാനുള്ള ഒരഭയകേന്ദ്രമല്ല സന്യാസം . സന്യാസം മഹാ ധീരന്മാർക്കുള്ളതാണ് , വളരെ നിർദ്ദാക്ഷിണ്യമായി തന്റെ ജീവിതത്തെ ജനസേവനത്തിനും പ്രപഞ്ചസേവനത്തിനും വേണ്ടി നിഷ്ക്കരുണം സമർപ്പിക്കുന്ന അത്യന്തം അപൂർവമായ ഒരു ക്രിയാ കർമമാണ് സന്യാസം. അല്ലാതെ കാഷായ വസ്ത്ര ധാരണവും , കല്യാണം കഴിക്കാതിരിക്കലും , ആശ്രമത്തിൽ ജീവിക്കലും, ഒന്നുമല്ല സന്യാസം. യഥാർത്ഥത്തിൽ ഒരു സന്യാസിക്ക് ഉദാഹരണമായിട്ട് നമുക്ക് മഹാഭാരതത്തിൽ നിന്ന് ചൂണ്ടിക്കാണിക്കാവുന്നത് ഭഗവാൻ ശ്രീ കൃഷ്ണനെ തന്നെയാണ്. ഭഗവാനാണ് യഥാർത്ഥ സന്യാസി. കാവിയില്ല , സന്യാസത്തിന്റെ പ്രകടമായ ബാഹ്യചിന്ഹങ്ങൾ ഒന്നുമില്ലാതെ ജീവിച്ചു കാണിച്ച പരിപൂർണ സന്യാസിയാണ് ഭഗവാൻ. ഏതു സമയത്തും കർമ രംഗത്ത് വ്യാപൃതനായി തൻറെ സർവശക്തികളും പ്രപഞ്ച നിലനിൽപ്പിന് വേണ്ടി ഉപയോഗിച്ചുകൊണ്ട് സർവ ആധാര കേന്ദ്രമായും സർവ ധാരക ശക്തിയായും ജീവിതത്തിന്റെ നടുക്ക് അഗ്നിശിലപോലെ വെളിച്ചം വിതറിക്കൊണ്ട് നില്ക്കുന്നു ഭഗവാൻ.
ചരിത്ര സംഭവങ്ങളെ ദർശനത്തിന്റെ ചിന്താധാര്ട്യത്തിലിട്ടു കടഞ്ഞെടുത്തതാണ് മഹാഭാരതത്തിലെ ഓരോ ഇതി വൃത്ത സംഭവവും. അത് നോവലിലേതുപോലെ, ജീവിതത്തിന്റെ യഥാതഥ മായ ചിത്രീകരണമോ, ഭാവനാത്മകമായ പുനരാവിഷ്കരണമോ അല്ല. ചരിത്രത്തെ ദർശനത്തിലേക്ക് സ്വാംശീകരിച്ചതാണ് ഇതിഹാസം . ശിലയെ ചരിത്രത്തോടും പ്രതിമയെ ഇതിഹാസത്തോടും ഉപമിക്കാം . ഭാരണാധിപന്റെ സിംഹാസനത്തിലേക്ക് സ്വാഭികമായി വഴി തുറന്നു കിട്ടാത്ത ദുര്യോധനൻ , താൻ അവകാശിയാണെന്ന് ഭാവിച്ച്, യഥാർത്ഥ അവകാശികളെ അതിൽ നിന്ന് തുരത്തിവിടാൻ കെട്ടിയാടിയ നാടകം സാധാരണമോ സാർവത്രികാമോ അല്ല. ധർമപുത്രന്മാർ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ കള്ള ചൂതിൽ തോറ്റു കാട്കേറുമ്പോൾ ദുര്യോധനന്മാർ സിംഹാസനം തട്ടിയെടുക്കുന്ന അധാർമികമായ താത്കാലിക വിജയമാണ് വ്യാസൻ ചിത്രീകരിക്കുന്നത്. വ്യാസൻ മുഴുവൻ കാലത്തിന്റെയും കവിയാണ്. അധികാര രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ നിത്യ ശാപങ്ങളെ ഇതിഹാസത്തിലൂടെ ശാശ്വതീകരിച്ചു വയ്ക്കുമ്പോൾ രാജ്യാവകശമേയില്ലാത്തവൻ അതിൽ ആരൂഡൻ ആകുന്നതാണ് ഇതുവരെയുള്ള ഭരണ ചരിത്രത്തെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യാൻ യോഗ്യം. പ്രജാപരിപാലനത്തിനു വേണ്ടി ജീവിതം സമർപ്പിക്കുകയെന്ന മഹാത്യാഗത്തിന്റെ ആധ്യാത്മിക സപര്യയെ അധികാരാസ്വാദനത്തിന്റെ വ്യക്തിവൃത്തത്തിലേക്ക് ചുരുക്കി ഒതുക്കി ചെറുതാക്കുന്ന രാഷ്ട്രീയ തന്ത്രത്തിന്റെ പ്രതീകമാകാനുള്ള ദുര്യോധനന്റെ ബിംബ സാധ്യതയും അദ്ദേഹം രാജ്യാവകാശിയല്ലെങ്കിലെ പൂർണമാകു.
കർമ്മം ധർമ്മത്തിന്റെ അനുശാസനങ്ങൾക്കനുസരിച്ചാണ് പ്രവർത്തിക്കേണ്ടത്. ലോകത്തിന്റെ സുസ്ഥിതിക്ക് അതാണനിവാര്യം. ധർമ്മത്തിന്റെ അനുശാസനങ്ങളിലൂടെ കർമ്മം സഞ്ചരിച്ചെത്തുന്ന അന്തിമസ്ഥാനം ധർമ്മം തന്നെയാണ്. കർമ്മവും ധർമ്മവും തമ്മിൽ ഇവിടെ സ്വാഭാവികമായി സമന്വയിക്കപ്പെടുന്നു. ഈ ധർമ്മകർമ്മസമന്വയം സാധിച്ച് ധർമ്മാധർമ്മമെന്ന ദ്വൈതത്തെ തരണം ചെയ്തവരെയാണ് ഭഗവദ്ഗീത സ്ഥിതപ്രജ്ഞർ എന്ന് വിളിക്കുന്നത്. ഇതിനേക്കാൾ വിപ്ലവകരമായൊരുചിന്ത ലോകസേവനത്തിനുവേണ്ടി അവതരിപ്പിക്കുക അസാദ്ധ്യമാണ്. ഒരു വാർദ്ധക്യകാല ഔഷധമല്ല ഗീതാദർശനം. വ്യക്തിയെയും സമൂഹത്തെയും രാഷ്ട്രത്തെയും ലോകത്തെയും നിത്യസ്വസ്ഥതയിലേക്ക് നയിക്കാനുള്ള ചിന്താപരമായ സമഗ്രത ഭഗവദ്ഗീതാദർശനത്തിനുള്ളതുപോലെ ലോകത്തിൽ ഇന്നുവരെ അവതരിപ്പിചീട്ടുള്ള ഒരു ചിന്താസംഹിതയ്ക്കും കൈവന്നീട്ടില്ല. വ്യക്തിയുടെയും ലോകത്തിന്റെയും കാമത്തെ ചാമ്പലാക്കാനുള്ള ആഗ്നേയസാന്ദ്രതയുടെ മഹാചൈതന്യം ഗീതാദർശനത്തിന്റെ നിഗൂഡതയിൽ ഒളിഞ്ഞുകിടക്കുന്നു. ഒരിക്കലും കേട്ടടങ്ങുന്നതല്ല ആ ചിന്തയുടെ വിപ്ലവവീര്യം. അതു കണ്ടറിഞ്ഞെടുത്ത് ഊതിപ്പടർത്തി വിശ്വവ്യാപകമാക്കി തിന്മകളായ തിന്മകളേയൊക്കേയും ചാമ്പലാക്കാനുള്ള ലോകസംഗ്രഹവിദ്യ ഗീതയിൽ നിന്നും നാം നേടിയെടുക്കണം. ഗീതാ ദർശനങ്ങൾക്ക് പ്രാധാന്യം കൊടുക്കാതെ ധാർമ്മികതയില്ലാത്ത ഭക്തി പ്രചരിപ്പിച്ചു അതിനുപിന്നാലെ ഓടിയതാണ് നാം ഇന്ന് കാണുന്ന മൂല്യച്യുതിക്ക് കാരണം. കർമ്മത്തിന്റെ യജ്ഞവേദിയിൽനിന്നുകൊണ്ട് ജനങ്ങളെയും ലോകത്തെയും നയിക്കുന്ന കർമ്മധീരന്മാരുടെ സനാതനമായ ധർമ്മസംഹിതയാണ് ഗീതാദർശനം. കർമ്മത്തിന്റെയും ധർമ്മത്തിന്റെയും അദ്വൈതീഭാവം ഭഗവദ്ഗീതയുടെ ലക്ഷ്യമായതുകൊണ്ടാണ് '' ധർമ്മക്ഷേത്രേ കുരുക്ഷേത്രേ'' എന്ന് പ്രസ്താവിച്ചുകൊണ്ടതാരംഭിച്ചത്. പാണ്ഡവർക്ക് കർമ്മം തന്നെയാണ് ധർമ്മം , ധർമ്മം തന്നെയാണ് കർമ്മം. കൌരവർക്കു ( ഭീഷ്മദ്രോണകർണ്ണന്മാരടക്കം ) ധർമ്മം ഒരാശയസംഹിതയുടെ സ്വർഗ്ഗം മാത്രമാണ്. വാദത്തിനുപയോഗിക്കാവുന്ന ഒരു മാർഗ്ഗശാസ്ത്രം. അതിനു ധർമ്മവുമായി ബന്ധമുണ്ടെന്നോ, ജീവിതത്തെ ധന്യമാക്കുന്നത് ധർമ്മാനുഷ്ടാനമാണെന്നോ, ഈശ്വരവിശ്വാസികളാണെങ്കിലും അവർ വിചാരിക്കുന്നില്ല. അതിനാൽ അവരുടെ എല്ലാ കർമ്മങ്ങളും ധർമ്മരഹിതമായിരുന്നു. സർവ്വകാമസംതൃപ്തിയായിരുന്നു കൌരവരുടെ ലക്ഷ്യം. സ്വാർത്ഥതയാണ് സർവ്വകാമസംതൃപ്തി എന്ന ലക്ഷ്യത്തിനു പിന്നിൽ അതിനു പ്രേരണയായി പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. അതിനാൽ ഭീഷ്മദ്രോണകർണ്ണന്മാരടക്കമുള്ള ദുര്യൊധനാദികളായ കൌരവർ അനുഭവത്തിൽ അവരുടെ ജീവിതം സ്വാർത്ഥവും പ്രയോഗത്തിൽ അവരുടെ ജീവിതം അധാർമ്മികവുമായി.
ഗീതയിൽ കർമം ജ്ഞാനം ഭക്തി എന്ന മൂന്നും കൂടിയ ഒറ്റ വഴിയാണുള്ളത്. സമഗ്രയോഗത്തെയാശ്രയിച്ച് ദിവ്യ ജീവിതം നയിക്കുക എന്നതാണ് ഗീത കാണിച്ചു തരുന്ന ജീവിത പാന്ഥാവെന്ന അരവിന്ദമതം അപ്പോൾ അധികം ആദരണീയമാകുന്നു. സമ്യഗ്ജ്ഞാനത്തെയാശ്രയിച്ച് വിശ്വാത്മാവായ ഭഗവാന് കർമയജ്ഞം സമർപ്പിച്ചുകൊണ്ട് ലോകഹിതമാചരിച്ചു വെള്ളത്തിൽ താമരയിലയെന്നപോലെ അലിപ്തനായി വസിക്കുക എന്നതാണ് ഗീത പഠിപ്പിക്കുന്ന ജീവിത പരിപാടി. അനാദിയായ ഈ പദ്ധതി ഇന്നും ഈ പുണ്യഭൂമിയിൽ തുടർന്നുവരുന്നു. ഭാരത ഭൂമിയുടെ മഹിമാതിരേകവും ഇതു തന്നെയാണ്. ലോക സംഗ്രഹത്തിന്റെ തന്ത്രം ഇതാണ്. അതിന്റെ ശാസ്ത്രമാണ് ശ്രീമദ് ഭഗവദ്ഗീത ....................................ESSAYS ON GEETHA BY മഹർഷി അരവിന്ദൻ

Monday 17 November 2014

Ramayanam

രാവണന്‍ ഭാര്യയെ തട്ടിക്കൊണ്ടു പോകാന്‍ ആണ് പൊന്മാനിനെ അയച്ചത് എന്ന് അറിയാത്ത ഭഗവാന്‍.കുരങ്ങന്‍റെ ചേട്ടനുമായുള്ള യുദ്ധത്തില്‍ തന്‍റെ മിത്രമായ കുരങ്ങന്‍ ആരാണെന്ന് ഒരു അടയാളമില്ലാതെ മനസ്സിലാക്കാന്‍ കഴിയാഞ്ഞ ഭഗവാന്‍. എന്നിട്ട് വാനരഭഗവാന്‍റെ സഹായം ഉണ്ടായിട്ടും ഭാര്യയെ വീണ്ടെടുക്കാന്‍ 12 കൊല്ലം വേണ്ടിവന്ന ഭഗവാന്‍. തിരിച്ചു കിട്ടിയപ്പോള്‍ അവള്‍ നല്ലവള്‍ ആണ് എന്ന് തിരിച്ചറിയാന്‍ കഴിവില്ലാതെ അവളെ അഗ്നി പരീക്ഷക്ക്‌ തള്ളി വിട്ട ഭഗവാന്‍. മനസ്സിലാകാത്തത് അതൊന്നുമല്ല, ഭഗവാന്‍ എന്ന വാക്കിനു നിങ്ങളുടെ നിര്‍വചനം എന്താണ്...........
ചോദ്യം : :::::രാവണന്‍ ഭാര്യയെ തട്ടിക്കൊണ്ടു പോകാന്‍ ആണ് പൊന്മാനിനെ അയച്ചത് എന്ന് അറിയാത്ത ഭഗവാന്‍.
ശ്രീരാമന്‍റെ പട്ടാഭിഷേകം നിശ്ചയിച്ചതിന്‍റെ തലേന്നാള്‍ നാരദന്‍ ശ്രീരാമനെ കാണാന്‍ വരുന്നുണ്ട്. രാവണ വധത്തിനുള്ള സമയം ആയില്ലേ എന്നും മറ്റും ആയിരുന്നു നാരദന്‍റെ ആവലാതി. അപ്പോള്‍ ശ്രീ രാമന്‍ പറയുന്നു പട്ടാഭിഷേകം ഒന്നും നടക്കാന്‍ പോകുന്നില്ല. നാളെ തന്നെ ഞാന്‍ കാട്ടിലേക്ക് പോകും. മുനിവേഷം ധരിച്ചു പതിന്നാലു വര്ഷം ഞാന്‍ കാട്ടില്‍ കഴിയും. സീതയെ കാരണമാക്കിക്കൊണ്ട് രാക്ഷസ്സ വംശത്തിന്‍റെ നാശം ഞാന്‍ വരുത്തും. “സീതയെക്കാരണഭൂതയാക്കിക്കൊണ്ട് യാതുധാനാന്വയനാശം വരുത്തുവന്‍” – രാമായണം, അയോദ്ധ്യാകാണ്ഡം, നാരദ രാഘവ സംവാദം.
ഇക്കാര്യം സംഭവിക്കുമ്പോള്‍ പട്ടഭിഷകം മുടങ്ങിയിട്ടില്ല. അപ്പോള്‍ കാനന വാസവും സീതാപഹരണവും രാവണ വധവും എല്ലാം രാമന് അറിയാമായിരുന്നു എന്ന് വ്യക്തം. മാത്രമല്ല “രാക്ഷസ രാജാവായ രാവണന്‍ നിന്നെ കൊണ്ടുപോകാനായി ഭിക്ഷു രൂപം ധരിച്ചു ഇപ്പോള്‍ നിന്‍റെ അടുത്ത് എത്തും.” എന്ന് രാമന്‍ സീതയോട് പറയുന്നുണ്ട്.( (അധ്യാത്മ രാമായണം ആരണ്യ കാണ്ഡം):
ചോദ്യം ::::::::കുരങ്ങന്‍റെ ചേട്ടനുമായുള്ള യുദ്ധത്തില്‍ തന്‍റെ മിത്രമായ കുരങ്ങന്‍ ആരാണെന്ന് ഒരു അടയാളമില്ലാതെ മനസ്സിലാക്കാന്‍ കഴിയാഞ്ഞ ഭഗവാന്‍.
രാമായണ കഥയുടെ തുടക്കത്തില്‍ വിഷ്ണു താന്‍ രാമനായി അവതരിക്കുമ്പോള്‍ ദേവന്മാര്‍ കുരങ്ങന്മാരായി വരണമെന്നും കര്‍മ്മത്തില്‍ പങ്കാളികള്‍ ആകണമെന്നും പറയുന്നു. അത് കഥ. ഇനി കഥയുടെ തുടക്കം ഉമാമഹേശ്വര സംവാദം ആണ്. അവിടെ പറയുന്നു, രാമന്‍ എന്ന് പറഞ്ഞാല്‍ തത്ത്വം ആണെന്ന്. വ്യാസനും പറയുന്നു തത്ത്വം സാധാരണക്കാരന് മനസ്സിലാകാനാണ് അത് കഥാരൂപത്തില്‍ പറഞ്ഞിരിക്കുന്നത് എന്ന്. പക്ഷേ തത്ത്വം മനസ്സിലാക്കാന്‍ മനസ്സിരുത്തി വായിക്കണം, .
രാമന്‍ കൂട്ടുപിടിച്ചത് ഹനുമാനെയും സുഗ്രീവനെയും ആണ്. അതിനു മുന്‍പ് നിങ്ങള്‍ പറഞ്ഞ പൊന്‍മാനിന്‍റെ കാര്യം പറയാം.
പൊന്‍മാന്‍ ലൗകിക ആസക്തിയെ കുറിക്കുന്നു. സ്വര്‍ണം എന്നാല്‍ ഹിരണ്യം. അതുകൊണ്ടാണ് അസുരന്‍റെ പേര് ഹിരന്ന്യാക്ഷന്‍ (സ്വര്‍ണ്ണത്തില്‍ കണ്ണുള്ളവന്‍), ഹിരണ്യ കശിപു (സ്വര്‍ണ്ണം തലയിണ ആക്കിയവന്‍) എന്നൊക്കെ വന്നത്. രാമായണത്തില്‍ സീത ബ്രഹ്മ വിദ്യ ആണ്. ആ ബ്രഹ്മവിദ്യയില്‍ എത്തിയ ബ്രഹ്മജ്ഞാനി ആണ് രാമന്‍. പക്ഷെ ഒരിക്കല്‍ ബ്രഹ്മവിദ്യ നേടിയാലും വിഷയ വൈരാഗ്യം (വൈരാഗ്യം- വിഗത രാഗ – രാഗം അഥവാ ആഗ്രഹം പോയ അവസ്ഥ) നഷ്ടപ്പെട്ടാല്‍ നേടിയ ബ്രഹ്മവിദ്യ നഷ്ട്ടമാകും. രാമന്‍ വിഷയമാകുന്ന സ്വര്‍ണ്ണത്തിന്‍റെ പുറകെ പോയി. ബ്രഹ്മവിദ്യ ആകുന്ന സീത നഷ്ടമായി.
നഷ്ട്ടമായ ബ്രഹ്മവിദ്യ ഇനി നേടാന്‍ വീണ്ടും ആദ്യം മുതല്‍ പ്രയത്നിക്കണം. അതാണ്‌ ശബരിയുമായുള്ള സമ്പര്‍ക്കം. ശബരി കാട്ടാളസ്ത്രീയാണ്, അങ്ങേയറ്റം ഭക്തയുമാണ്. ആദ്ധ്യാത്മ സാധനയിലൂടെ ലഭിച്ചതെല്ലാം നഷ്ട്ടപ്പെട്ടു. ബാലപാഠം മുതൽ ഇനിയും ആരംഭിക്കണം എന്നാണു ഇരിക്കുന്നത്. ആദ്ധ്യാത്മ സാധനയിലേക്ക് ഇറങ്ങുന്ന ഒരാൾക്ക്‌ ആദ്യം ഉണ്ടാകേണ്ടത് ഈശ്വര ഭക്തിയാണ് . അത് ജ്ഞാനം കൊണ്ട് ആകണമെന്നില്ല, അന്ധമോ പ്രാകൃതമോ ആയ ഭക്തി ആയാലും തെറ്റില്ല.പക്ഷെ അത് ദൃഢമായിരിക്കണം. അങ്ങനെ ആദ്യം ഉണ്ടാകേണ്ട ആ പ്രാകൃത ഭക്തിയെയാണ് 'ശബരി ' ആയി ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നത് .
പ്രാകൃതമായാലും ഭക്തി വളർന്നാൽ വിവേകമുണ്ടാകുമെന്നും വിവേകത്തിന്‍റെ വളർച്ചയിൽ അവിവേകം നശിക്കും. പ്രാകൃതഭക്തിയുടെ വളർച്ചയാണ് ശബരിയുമായുള്ള സമ്പർക്കം. വിവേകം ഉണ്ടാകലാണ് സുഗ്രീവ സഖ്യം . അവിവേകം നശിക്കലാണ് ബാലിവധം. വിവേകം വളർന്ന് അവിവേകം നശിച്ചാൽ തത്ത്വവിചാരം ചെയ്യാം . താത്ത്വവിചാരമാണ് സീതാന്വേഷണം.
ബാലിയെ കൊല്ലാന്‍ എന്തിനു അടയാളം വേണ്ടി വന്നു എന്നല്ലേ ചോദ്യം? വിവേകത്തെയും അവിവേകത്തെയും ആണ് സുഗ്രീവനും ബാലിയുമായി അവതരിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഒരമ്മയിൽ രണ്ടു അച്ചന്മാരുടെ (സൂര്യൻ, ഇന്ദ്രൻ) മക്കളാണ് അവർ. മായയും അജ്ഞാനാവും കൂടിചച്ചേർന്നതാണ് അവിവേകം എങ്കിൽ മായയും ജ്ഞാനാവും കൂടിചച്ചേർന്നതാണ് വിവേകം. രണ്ടും കണ്ടാൽ ഒരുപോലെ ഇരിക്കും. അതുകൊണ്ട് ജ്ഞാന സമ്പന്നനായ ഒരാൾക്ക്‌ പോലും വിവേകത്തെയും അവിവേകത്തെയും തിരിച്ചറിയുന്നതിൽ തെറ്റ് പറ്റാം. ശ്രീരാമനുപോലും ബാലിസുഗ്രീവന്മാരെ തിരിച്ചറിയാൻ വിഷമം ആയിരുന്നു എന്ന് പറഞ്ഞതിന്റെ സാരം ഇതാണ് . ഒടുവിൽ അടയാളം കൊണ്ടാണ് തിരിച്ചറിഞ്ഞത് . അടയാളം കൊണ്ട് വേണം വിവേകത്തെയും അവിവേകത്തെയും തിരിച്ചറിയാൻ. അവിവേകത്തിൽ വിഷയേച്ഛ ഉണ്ടാകും. വിവേകത്തിൽ പക്ഷെ ഈശ്വരാർപ്പണ ബുദ്ധി ആയിരിക്കും ഉണ്ടാവുക. വിവേകം അവിവേകത്തോട് പലയാവർത്തി സംഘട്ടനം ചെയ്തു ഒടുവിൽ ഈശ്വരാനുകൂല്യത്തിൽ അവിവേകത്തെ ജയിക്കുന്ന തത്ത്വത്തെയാണ് ബാലിസുഗ്രീവ യുദ്ധവും അതിന്റെ മദ്ധ്യത്തിൽ ശ്രീ രാമൻ ബാലിയെ വധിക്കുന്നതുമായ കഥാഭാഗത്തിൽ വ്യക്തമാക്കുന്നത്. ചിത്തശുദ്ധി വന്നാലും സത്യം , അഹിംസ, ബ്രഹ്മചര്യം, തുടങ്ങിയുള്ള സ്വാത്വിക അനുഷ്ഠാഞങ്ങൾ കൊണ്ടാണ് ഒരാൾക്ക്‌ വിവേകം ഉണ്ടാകുന്നത്. അതാണ്‌ ശ്രീരാമനെയും സുഗ്രീവനെയും കൂട്ടി യോജിപ്പിക്കുവാൻ മദ്ധ്യത്തിൽ ഒരു ബ്രഹ്മചാരിയെ അവതരിപ്പിച്ചത്. ബ്രഹ്മചര്യമുള്ളയാൾ വളരെ വേഗം വിവേകത്തെ പ്രാപിക്കും. ഹനുമാൻ രാമലക്ഷ്മണൻമാരെ ചുമലിൽ എടുത്തു അതിവേഗം സുഗ്രീവ സന്നിധിയിൽ എത്തിച്ചു എന്നാണല്ലോ കഥാഭാഗം. ബ്രഹ്മചര്യം സാധകനെ അതിവേഗം വിവേകത്തിന്റെ അടുക്കൽ എത്തിക്കുന്നു. ബ്രഹ്മചര്യം ഇല്ലെങ്കിൽ മേറ്റെന്തു ധർമാനുഷ്ട്ടാനം ഉണ്ടായാലും വിവേക പ്രാപ്തി വിഷമമമാണ്. ഹനുമാൻ ഇല്ലെങ്കിൽ സുഗ്രീവസഖ്യത്തിന് കാലതാമസ്സമെങ്കിലും നേരിടുമായിരുന്നു.
ചോദ്യം : വാനരഭഗവാന്‍റെ സഹായം ഉണ്ടായിട്ടും ഭാര്യയെ വീണ്ടെടുക്കാന്‍ 12 കൊല്ലം വേണ്ടിവന്ന ഭഗവാന്‍.
ഒരു കൊല്ലം എന്നാണു ഞാന്‍ വായിച്ചത്. (ആശ്രയാശങ്കല്‍ ഒരാണ്ടിരുന്നീടണം – ഒരു ആണ്ട് – ഒരു കൊല്ലം). ഇനി 12 കൊല്ലം എന്ന് ആയാല്‍ പോലും അത് യുക്തിസഹം ആണല്ലോ. “ഉത്തിഷ്ഠത ജാഗ്രത പ്രാപ്യവരാന്‍ നിബോധത” “ക്ഷുരസ്യ ധാരാ നിഷിതാ ദുരത്യയാ”. ഈ അവസാനത്തെ വരി ബ്രഹ്മമാര്‍ഗത്തിലെ ബുദ്ധിമുട്ടുകള്‍ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. “ക്ഷുരകന്‍റെ കത്തിമുനയുടെ മുകളിലൂടെയുള്ള നടത്തം പോലെ ആണ് അത്” (ഉപനിഷത്ത് - കഠം) 12 കൊല്ലം കൊണ്ടല്ലേ ബുദ്ധന്‍ ജ്ഞാനോദയം നേടിയത്. 8 കൊല്ലം മരുത്വാന്‍ മലയില്‍ തപസ്സിരുന്നു ശ്രീനാരായണ ഗുരു. അല്ലാതെ ഇന്ന് രാവിലെ ചെന്ന് വൈകിട്ട് കൊണ്ടുവരുന്നത് അല്ല ബ്രഹ്മജ്ഞാനം.
ചോദ്യം : തിരിച്ചു കിട്ടിയപ്പോള്‍ അവള്‍ നല്ലവള്‍ ആണ് എന്ന് തിരിച്ചറിയാന്‍ കഴിവില്ലാതെ അവളെ അഗ്നി പരീക്ഷക്ക്‌ തള്ളി വിട്ട ഭഗവാന്‍.
പൊന്മാന്‍ മുന്നില്‍ വന്നപ്പോള്‍ അത് രാവണന്‍റെ തന്ത്രം ആണെന്ന് മനസ്സിലാക്കിയ രാമന്‍ സീതയോട് പറയുന്നു (അധ്യാത്മ രാമായണം ആരണ്യ കാണ്ഡം):”രാക്ഷസ രാജാവായ രാവണന്‍ നിന്നെ കൊണ്ടുപോകാനായി ഭിക്ഷു രൂപം ധരിച്ചു ഇപ്പോള്‍ നിന്‍റെ അടുത്ത് എത്തും. നീയൊരു കാര്യം ചെയ്യണം. ഈ ആശ്രമത്തില്‍ ഒരു മായാ സീതയെ സൃഷ്ട്ടിച്ച് നിര്‍ത്തിയിട്ട് രാവണ വധം കഴിയുംവരെ ധര്‍മ സംരക്ഷണത്തിനു വേണ്ടി ലോകത്തിനു ആശ്രയമായിട്ടുള്ള നീ അഗ്നി മണ്ഡലത്തില്‍ മറഞ്ഞിരിക്കണം.”
രാവണ വധാനന്തരം സീത ലക്ഷ്മണനോട് പറയുന്നു (യുദ്ധകാണ്ഡം) “എന്‍റെ ഭര്‍ത്താവിനും മറ്റു ലോക വാസികള്‍ക്കും വേണ്ടി എന്‍റെ ചാരിത്ര്യത്തില്‍ വിശ്വാസം ഉണ്ടാകുന്നതിനു വേണ്ടി അഗ്നിപരീക്ഷക്ക്‌ ഞാന്‍ തയ്യാറാണ്. തീ കുണ്ഡം തയ്യാറാക്കൂ”. ഒടുവില്‍ അഗ്നിപ്രവേശത്തിന് ശേഷം അഗ്നിഭഗവാന്‍ പറയുന്നു: “ രാവണ വധത്തിന്നു വേണ്ടി അങ്ങ് വനത്തില്‍വച്ച് എന്നെ ഏല്‍പ്പിച്ച ദേവിയെ സംശയം ഒന്നും കൂടാതെ സ്വീകരിച്ചാലും.” സീതയെ രാമൻ കാട്ടിലേക്കയച്ചത് സീതയുടെ ചാരിത്രത്തിൽ രാമന് സംശയം ഉദിച്ചപ്പോൾ ..... ദൈവമായ രാമന് സ്വന്തം ഭാര്യയെ അറിയാൻ പറ്റിയില്ല എന്നതിന്നുള്ള മറുപടി.
ഇതാണ് അധ്യാത്മരാമായണം. പലരും പല കഥകളും എഴുതിയിട്ടുണ്ടാവും. അതിനുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യം ഇവിടെയുണ്ട്, ഹിന്ദു മതത്തില്‍. കാരണം അവിടെ വൃണപ്പെടാന്‍ അവന്‍ വികാരം അല്ല പൊക്കിക്കൊണ്ട് നടക്കുന്നത്. വിവേകം ആണ്. കേട്ടിട്ടില്ലേ ONV യുടെ ഗാനം “തൊട്ടുകൊളുത്തുമ്പോള്‍ ആളും ജ്വാലകള്‍ അല്ലല്ലോ, ഉള്ളു നിറഞ്ഞീടും സ്നേഹ ജ്വാലാ മുഖമല്ലോ, ലോകാ സമസ്താ സുഖിനോ ഭവന്തു നെഞ്ചോട്‌ ചേര്‍ത്ത് ജപിക്കാന്‍”. ഇനി സനാതന സംസ്കാരം മനസ്സിലാക്കാത്ത ഹിന്ദുക്കള്‍ ഉണ്ടാകും. അത് അവരുടെ തെറ്റ്. ആ തെറ്റില്‍ നിന്നും അവരെ തിരിച്ചു കൊണ്ടുവരാന്‍ ആണ് കുറേപ്പേര്‍ ഇപ്പോള്‍ ശ്രമിക്കുന്നത്.
ചോദ്യം : ഭഗവാന്‍ എന്ന വാക്കിനു നിങ്ങളുടെ നിര്‍വചനം എന്താണ്.
ദൈവത്തിന്‍റെ നിര്‍വചനം ആണ് വേണ്ടത്. Define God. Define ചെയ്യുന്നത്, ചെയ്യാന്‍ കഴിയുന്നത് Definite എന്ന് പറയും. അങ്ങനെ കഴിയാത്തത് Indefinite. അനിര്‍വചനീയം. ഇത് എന്‍റെ വാക്ക് അല്ല. As per Hindu Darshan. Not hindu philosophy. കണ്ണ് തുടങ്ങിയ അഞ്ചു ഇന്ദ്രിയങ്ങള്‍ക്കും അപ്പുറം, മനസ്സിനും അപ്പുറം ആണ് ആ സത്യം. ഇത് ഉപനിഷത്ത് പറയുന്നതാണ്. ഇതില്‍ ഇനിയും പറയാന്‍ ഉണ്ട്. അത് സ്വയം ബോധ്യപ്പെടെണ്ടതാണ്. ഒരിക്കലും മധുരം രുചിച്ചിട്ടില്ലാത്ത ആള്‍ എത്ര തവണ തേന്‍ തേന്‍ എന്ന് ഒരുവിട്ടാലും തേനിന്‍റെ മധുരം അറിയുമോ. പാകമാകാത്തവാന്‍ വാദത്തിലും തെളിവിലും ജീവിക്കുമ്പോള്‍ പാകമായവന്‍ ബോധ്യങ്ങളിലും അനുഭവങ്ങളിലും ജീവിക്കുന്നു.
സൂഫിസത്തിലും ഇത് തന്നെ പറയുന്നു. സൂഫിഗുരുവിനോട് അന്വേഷി ചോദിച്ചു, എങ്ങനെയാണ് ദൈവത്തെ കാണുക. “പ്രാപഞ്ചികമായ സര്‍വ വസ്തുക്കളില്‍ നിന്നും കണ്ണുകള്‍ അടയ്ക്കുക. അപ്പോള്‍ മനസ്സിന്‍റെ മിഴികള്‍ തുറന്നു വരും. മനസ്സിന്‍റെ മിഴികളും അടയ്ക്കുക. പ്രാപഞ്ചികമായതെല്ലാം മിഴിയില്‍ നിന്നും മനസ്സില്‍ നിന്നും അകലുമ്പോള്‍ അവിടെ ദൈവത്തെ മാത്രം കാണാന്‍ കഴിയുന്നു”.
പിന്നെ, മുന്‍വിധികളോടെ ഗീതയും രാമായണവും മനസ്സിലാക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചാല്‍ കഴിയില്ല. പഞ്ചസാര കൂനയില്‍ കഴിയുന്ന ഉറുമ്പിന്‍റെ അരിക്കല്‍ ഉപ്പു കൂനയിലെ ഉറുമ്പ്‌ വന്നു. പഞ്ചസാരയുടെ മാധുര്യത്തെ കുറിച്ച് ഉറുമ്പ്‌ പറഞ്ഞപ്പോള്‍ ഉപ്പു കൂനയിലെ ഉറുമ്പ്‌ പഞ്ചസാര ഒന്ന് രുചിച്ച് നോക്കി. എന്നിട്ട് ഇതിനു ഉപ്പാണല്ലോ എന്ന് പറഞ്ഞു. എത്രയൊക്കെ രുചിച്ചിട്ടും ഉപ്പു മാത്രമേ അറിയാന്‍ കഴിയുന്നുള്ളൂ. ഒടുവില്‍ ഉറുമ്പിന്‍റെ വായ തുറന്നു നോക്കി. അപ്പോള്‍ അവിടെ ഒരു ഉപ്പു പരല്‍ കുടുങ്ങി ഇരിപ്പുണ്ടായിരുന്നു. അതായിരുന്നു പഞ്ചസാര നുകരാന്‍ കഴിയാതെ പോയത്. അത് പോലെ, ഉപ്പു കട്ട ആകുന്ന മുന്‍വിധികളോടെ വന്നാല്‍ ഇത് മനസ്സിലാകില്ല.

Thursday 30 October 2014

chandana charchitha

चन्दनचर्चितनीलकलेवरपीतवसनवनमाली ।
केलिचलन्मणिकुण्डलमण्डितगण्डयुगस्मितशाली ।
हरिरिहमुग्धवधूनिकरे विलासिनि विलसति केलिपरे ।धृवम्। अ प ४-१
पदच्छेद : चन्दन चर्चित नील कलेवर पीत वसन वनमाली केलि चलत् मणि कुण्डल
मण्डित गण्ड युग स्मित शाली हरिः इह मुग्ध वधू निकरे विलासिनि विलसति केलि परे
a pa 4-1. Showing him whose get up is: chandana= with sandal paste; charchita= bedaubed; niila kalevara= on bluish, body; piita= [pale brownish yellow] ochry; vasana= silk cloths [clad in]; vanamaalii= one who wears a garland of basil leaves and flowers; keli chalat= while playing [while romping,] moving [swaying]; maNi kuNDala= gems [gem studded,] knobby ear hangings; maNDita= by [ear knobs] embellished; gaNDa yuga= cheeks, pair; smita shaalii= a smiler with such disposition a gleeful one; hariH iha= Krishna, now; vilaasini= ravishing [damsels]; mugdha= coyly; vadhuu nikare= damsels, in group [amidst coterie]; vilasati= frolicking; keli pare= in game [here in ronde; Fr. ronde = n. a dance in which the dancers move in a circle, raasa liila, raasa kriiDa] rapturous [game.]
His Sapphirine body bedaubed with sandal paste, clad in ochry silks, garlanded with a garland of basil leaves and flowers, cheeks embellished with flapping gem studded knobby ear hangings while he is romping... see that gleeful Krishna now amidst a coterie of ravishing and coyly damsels, in a rapturous ronde… [a pa 4-1]
 All these stanzas are girlfriend’s dialogue with Rādha, but the addressing ‘oh, Rādha…’ is omitted. With this she has also said, ‘when you are here, an expert in romantic amusement, leaving you Krishna’s frolicking with coyly, simplistic and naïve girls is unbefitting for him… hence, you go at once…’ naayika utkaNThita.
Many take the word niila kalevara as an absolute black colour of body, while it is sky blue black, on par with ‘sky blue pink’ n. & adj. n. an imaginary colour, or somewhat semi sapphirine blue and similes with the sky itself, as sky is the Absolute kham brahma. Hence, some hex value is to be derived for this hue of sky blue black at least now, or said as somewhat sapphirine bluish colour. And piita ambara and vanmaala are not just rustling ochry silks and garland of wild leaves, but those basil leaves and silken garments are also the removers of sins.
पीनपयोधरभारभरेण हरिम् परिरम्य सरागम् ।
गोपवधूरनुगायति काचिदुदञ्चितपञ्चमरागम्।
हरिरिह केलिपरे ॥ अ प ४-२
पदच्छेद : पीन पयोधर भार भरेण हरिम् परि रभ्य रम्य
सरागम् गोप वधूःअनु गायति काचित् उदंचित पंचम रागम्
a pa 4-2. kaachit= someone; gopa vadhuuH= milker’s, damsel [milkmaid, vadhuu need not be a bride / wife always]; piina payo dhara= with bosomy, bust; bhaara bhareNa=weight, carrying [by their weightiness]; sa raagam= with, longing; harim= at Krishna; pari rabhya [ramya]= in over [arching manner,] hugging [cleaving to]; udanchita = in a heightened; panchama= fifth [note, octave]; raagam= melodiously; anu= in tune with his fluting]; gaayati= singing; annex: haririha…kelipare = as above.
Someone, a milkmaid, eager to ease the weightiness of her bosomy bust is cleaving to Krishna in a overarching manner, and then in a heightened octave she is singing melodiously in tune with his fluting; hence, he that gleeful Krishna &c… [a pa 4-2]
 The damsel is hugging even before the hero tries to embrace her; hence, she is in eagerness as her naayika lakShaNa is mugdha, a meekish heroine. Some scholars translate this word mugdha as a foolish girl. This translates as innocent, ignorant, artless rhetorical naayika, artless insofar as romantic advances are concerned. If this black boy and white girl combination is set aside for a while, it is the twosome of devotee god, trying to achieve oneness, in which the devotee has to make his/her first move to embrace the god, as inmarkaTa nyaaya mother monkey and child monkey syndrome, that contrasts with maarjaala nyaaya cat kitten syndrome. Swelling bosoms suggests swelling milky devotion, where both emerge from bosom alone, contrary to a lip service.
कापि विलासविलोलविलोचनखेलनजनितमनोजम् ।
ध्यायति मुग्धवधूरधिकम् मधुसूदनवदनसरोजम् ।
हरिरिह केलिपरे ॥ अ प ४-३
पदच्छेद : का अपि विलास विलोल विलोचन खेलन जनित मनोजम्
ध्यायति मुग्ध वधूः अधिकम् मधु सूदन वदन सरोजम्
a pa 4-3. kaa api= someone, even; mugdha vadhuuH= meekish, damsel [one who is an inexpert in romancing, sringaara ceSTaaH abhaava ]; vilaasa= by romantic gesticulations [of eyes] [haava bhaava ceSTaaH shuunyata of Krishna, or of that milkmaid]; vi lola= verily, flustered; vi lochana= wide, eyes; khelana= by their play [of eyes, slanting, siding glances]; janita= caused; manaH jam= mind, causer of [one who can give rise to Love god, Krishna, personified passion]; madhu suudana= demon Madhu’s, eliminator [Krishna’s]; vadana= face; saraH jam = lake, born [lotus, beautiful lotus like beautiful face]; adhikam dhyaayati= highly [fixatedly,] contemplating.
Some meekish damsel helplessly remaining on the sidelines came into the sight of sidelong glances with romantic gesticulations of fluttery wide eyes of Krishna, and passion is enkindled in her; but that girl, inexpert in romance, at once started gazing at the beautiful lotusy face of the eliminator of demon madhu, namely Krishna, and fixatedly contemplated on it... thus, that gleeful Krishna &c… [a pa 4-3]
Or
Some meekish damsel is also impassioned for she is there with him; in her inexpert gesticulations of romance, like tactless sidelong glances with her flustered wide eyes, she caught a sight of the beautiful lotusy face of Krishna; from then on she fixatedly contemplated on that face, for she is an expert in contemplation; thus, that gleeful Krishna &c… [a pa 4-3]
 All may not be expert danseuses or songsters, but lovingness is common in all. Some girl came there, but she became a third row ballerina, or fourth row chorus girl, even then that environ enkindles a kind of belongingness in her, and she longed for him in her way prekSya prekSaka riiti. Usually contemplations come in when the object to contemplate is not before the eyes. But he is very much there, even then, she is contemplating. Again, she is mugdha, somewhat artless, meekish heroine. Reaching him is the goal, whether it is a bodily reaching, or reaching through contemplation. Some derive the word madhu suudana vadana sarojam basing on the root Suuda kSharaNe as madhu = honey, nectar; suudana= spilling; that lotus like face is pouring forth potable nectar of grace.
कापि कपोलतले मिलिता लपितुम् किमपि श्रुतिमूले ।
चारु चुचुंब नितंबवती दयितम् पुलकैरनुकूले ।
हरिरिह केलिपरे ॥ अ प ४-४
पदच्छेद : का अपि कपोल तले मिलिता लपितुम् किम् अपि
श्रुति मूले चारु चुचुंब नितंबवती दयितम् पुलकैः अनुकूले
a pa 4-4. kaa api= someone, even; nitambavatii= one with big buttocks; shruti muule= ear, base of [at hole on earlobe]; kim api= something, even; lapitum= to say; militaa =on reaching his bent ear that is now; pulakaiH anukuule= by tickles, made convenient [when Krishna’s face is tickly, his cheek is bent for her convenience to kiss it]; kapola tale=on cheek’s, surface; dayitam= him that lover [Krishna]; chaaru chuchumba= goodly [amusingly,] kissed.
Some fat bummed girl neared him feigning to say something in his ear; reaching her lover Krishna whose tickly face is now conveniently turned sideways in all ears for her; but she amusingly kissed his cheek in a trice in preference to a whisper; thus that gleeful Krishna &c... [a pa 4-4]
pulakita tickly, when ladylove touched his ears, his body became tickly and thus he had to move his cheeks sideways, which she thought a gesture to listen to her whisper;nitambavati because her buttocks are heavy she could not run a race with Krishna, hence she paused him in his dance saying ‘listen this…’ and then carried off her wish; naayika prauDha [somewhat artful one]; naayaka anukuula [acquiescent one.]
केलिकलाकुतुकेन च काचिदमुम् यमुनाजलकूले ।
मञ्जुलवञ्जुलकुञ्जगतम् विचकर्ष करेण दुकूले ।
हरिरिह केलिपरे ॥ अ प ४-५
पदच्छेद : केलि कला कुतुकेन च काचित् अमुम् यमुना जल
कूले मंजुल वंजुल कुंज गतम् विचकर्ष करेण दुकूले
a pa 4-5. kaachit= someone; keli = [manmatha keli] plays of passions; kalaa= artistry; kutukena ca= with enthusiasm, also; [parihaasena ca= with glee, also]; yamunaa jala kuule = River Yamuna, waters, on its bank; manjula= beautiful; vanjula kunja= ashoka tree, bower; gatam = one who has gone there, frolicking in there; amum= him; dukuule=by his dress; kareNa= with her hand; vichakarSa= lugging along.
Another milkmaid enthusiastic in the artistry of plays of passion, and passionate to play in the waters of river Yamuna along with Krishna, found him frolicking in a beautiful bower at that ashoka tree, and seizing his garment she is gleefully drawing him towards water, thus that gleeful Krishna &c... [a pa 4-5]
 Krishna is otherwise busy anyaasakta so she had to lug him along by catching his silk upper cloth. naayika adhiira. The expression yamunaa kuule would have been sufficient for Yamuna riverbank. But it is said a river called Yamuna that contains water and banks. A river naturally contains water and banks, then why that redundant usage of water plus banks? It has two purposes she is interested in sporting in water with Krishna, and the other is to indicate that water’s cooling effect and sanctification shaityatva, paavanatva and hence the word waters is used emphatically.
करतलतालतरलवलयावलिकलितकलस्वंअवंशे ।
रासरसे सहनृत्यपरा हरिणा युवतिः प्रशशंसे ।
हरिरिह केलिपरे ॥ अ प ४-६
पदच्छेद : कर तल ताल तरल वलय आवलि कलित कल स्वन
वंशे रास रसे सह नृत्य परा हरिणा युवतिः प्रशशंसे
a pa 4-6. yuvatiH= a maiden; kara tala= hand, surface with palms; taala= by clapping rhythmically; tarala= moving; valaya= [valaya angada]= heavy wrist metal roundlets;avali= a group of, a set of such bracelets; kalita= intermingling [touching one to one, clanking, clanks mingling with fluting]; kala svana= avyakta madura svana = undefinable dulcet clanks; vamshe= one who has a flute va.msha = bamboo mohana vamshii = name of Krishna’s bamboo flute; raasa= raasa kriiDa = in plays of passion, in ronde; rase=zealous [Krishna]; saha= along with; nR^itya paraa= in dancing, engrossed; hariNaa= by Hari, Krishna; prashashanse= [that maiden is] commended.
While a maiden is engrossed in ronde dancing along with zealously dancing Krishna, she is clapping her palms in rhythm to his fluting, while doing so sets of her heavy bracelets are clanking in undefinable dulcet clanks, intermingling with that fluting, thus that flautist of mohana vamshi, the Divine Flute, namely Krishna, is fluting the praises unto her... thus, that gleeful Krishna &c...[a pa 4-6]
 By employing the word rasa raase it is said, though this girl is an inexpert in superfine singing and dancing, she is expert in her rustic, moorish, and boorish dances, hence she is aware of beat and rhythm laya taala j~naana , thereby she is praiseworthy.
श्लिष्यति कामपि चुम्बति कामपि कामपि रमयति रामाम् ।
पश्यति सस्मितचारुपरामपरामनुगच्छति वामाम् ।
हरिरिह केलिपरे ॥ अ प ४-७
पदच्छेद : श्लिष्यति काम् अपि चुंबति काम् अपि काम् अपि रमयति
रामाम् पश्यति सः स्मित चारु तराम् अपराम् अनु गच्छति वामाम्
a pa 4-7. saH= such as he is, he that Krishna; kaam api= someone, even; shliSyati= cleaves to; kaam api chumbati= someone, even, kisses; kaam api= someone, even;raamaam = delightful damsel; ramayati= he delights [her]; smita= beaming; caaru taraam= beauty, in high degree [most beautiful lass]; aparaam= another one; pashyati= sees to her, pay attention to; vaamaam= leftist, a flighty girl; anu= in tow; gacChati= goes after.
Such frolicsome Krishna is even cleaving to someone; kissing someone; delighting someone who is a delightful damsel; paying attention to another most beautiful damsel with beaming smiles; following a flighty girl with slanting glances, thus, that gleeful Krishna &c… [a pa 4-7]
 Here the word raamaam is generative from root ramu ramu kriiDaayaam one who gives and takes delight in which she is delighted. This word is on the analogy of the name of Rama in Ramayana. When the syllable ‘a’ is prolonged to ‘aa’ ‘raa maa’ it becomes feminine delighter and the delighted. And smita caaru taraam or, smita caaru paraam ‘beamingly smiling’ indicates her readiness for intimacy, expressed in a smile itself. Hence, this piece of poem is floridly smiley. The word vaamaam is displeased, irritated, peeved, vexed, querulous girl. Even if she were to be so, he can tame her shrewdness and bring her round by going after her. nayaka catura [artful.]
All these acts are performed sequentially or at a time? At a time only is the answer. How can one Krishna become many at a time, is its sequel. That is what raasa kriida or raasa liila is, and unimaginable are his acts, deeds, or plays of passion. Thus this poetry, though expressed in mundane parlance, attains a supramundane eros [aspiration toward value] a divine lusting. The poet says in the next foot ‘that is why this is an amazing act of Krishna adbhutam.
श्रीजयदेवभणितमिदमद्भुतकेशवकेलिरहस्यम् ।
वृन्दावनविपिने ललितम् वितनोतु शुभानि यशस्यम् ।
हरिरिह केलिपरे ॥ अ प ४-८
पदच्छेद : श्री जयदेव भणितम् इदम् अद्भुत केशव केलि रहस्यम्
वृन्दावन विपिने ललितम् वितनोतु शुभानि यशस्यम्
a pa 4-8. vR^indaavana vipine= in Brindavana, woodlands; charita=  what that happens; yashasyam= endowing gloriousness [if sung or danced to its tunes]; keshava keli rahasyam = Krishna’s, plays of passion, arcaneness of; jayadeva bhaNitam idam= by Jayadeva, articulated, this; adbhutam = an admirable poem; lalitam= exquisite [pleasure giver]; libretto, [with double entendre = n. a word or phrase open to two interpretations, one usu. risqué or indecent, here the whole poem]; shrii shrii suukti = felicitous, saying, poem; shubhaani vitanotu= prosperities, let it radiate [ tr. transmit or demonstrate life, love, joy, etc. ‘radiates happiness’].
Parsing In another way:
yashasyam= endowing gloriousness [if sung or danced to its tunes]; vR^indaavana vipine= in Brindavana, woodlands [what that happens]; lalitam= exquisite [pleasure giver]; adbhuta = admirable; keshava= Krishna’s; keli rahasyam= plays of passion, arcaneness of; idam= this; jayadeva bhaNitam= by Jayadeva, articulated; shrii shrii suukti =felicitous, saying, lyric, libretto, [with double entendre = n. a word or phrase open to two interpretations, one usu. risqué or indecent, here the whole poem]; shubhaani vitanotu=prosperities, let it radiate [ tr. transmit or demonstrate life, love, joy, etc. ‘radiates happiness’.]
This song, which endows gloriousness to the devotees of Krishna, if sung or danced to its tunes, and which contains the arcaneness about the exquisite plays of passion of Krishna in equally arcanus Brindavana, is articulated by Jayadeva, thus let it radiate prosperities to one and all… [a pa 4-8]
 With this the poet concludes this lyric. Here Krishna himself is an adbhutam, because he is manifest separately to each of the milkmaid in a trice, though remaining himself as one entity. In this lyric the words keli rahasyam are usually translated as secrets sports, or secret love games etc., taking them to be rahasya keli kalaapam , but the word rahasyamqualifies the word keli. Then they are the secrets about those plays, of which the poet wishes to tell, but not how secretly the plays are played, and Krishna is no covert player, either in these dance dramas of Bhaagavata or in the politics of Maha Bhaarata. chandas laya.